Kolejnym zasadniczym punktem zainteresowania psychoterapii psychodynamicznej jest badanie wewnętrznej matrycy wzorców relacyjnych pacjenta. W decydujący sposób determinuje ona sposób przeżywania siebie i innych, bazując na często głęboko nieświadomych i indywidualnych wewnętrznych reprezentacjach psychicznych siebie i obiektu pozostających w określonej relacji wraz z przynależnymi tej relacji afektami. Wewnętrzna matryca tworzy się poprzez subiektywne doświadczanie siebie, innych i otaczającej rzeczywistości, a warunkowana jest czynnikami biologicznymi i środowiskowymi. Czynnikami biologicznymi może być określona reaktywność i wrażliwość układu nerwowego, temperament czy potencjał intelektualny, które są zdeterminowane genetycznie. Napotykają one na specyficzne warunki środowiskowe, przede wszystkim sposób sprawowania opieki rodzicielskiej. Od sytuacji karmienia, uspokajania poprzez styl wychowania, a dalej interakcję z rodzeństwem czy szerzej pojętym środowiskiem społecznym. Należy jednak podkreślić, iż kształtowanie się matrycy osobowości nie jest prostą wypadkową interakcji czynników biologicznych i środowiskowych. Od samego początku na jej kształt wpływają wyłaniające się pierwotne zręby osobowości, które odpowiadają za wyjątkowy i dalece subiektywny sposób, w jaki kolejne interakcje z rzeczywistością włączane są w wewnętrzny obraz siebie, innych i świata. I tak na przykład obraz wewnętrzny matki wśród rodzeństwa może być bardzo różny, uwarunkowany, nie tylko tym, jaką ona jest osobą i jak traktuje każde z dzieci, ale również sposobem, na jaki każde z rodzeństwa ją przeżywa i włącza do swojego wewnętrznego świata.
MW